Dzięki wielkiej życzliwości pracowników muzeum udało mi się zwiedzić ten obiekt mimo iż w tej chwili (1.05.2010) jest niedostępny dla zwiedzających z uwagi na trwające prace w ramach projektu „Regio Ferrea – renowacja i adaptacja na cele kulturalne zabytkowej huty żelaza w Starachowicach”. To co zobaczyłam już teraz, zwiastuje, że po zakończeniu prac, muzeum to będzie obowiązkowym punktem programu wszystkich miłośników industrialnych klimatów i nie tylko ich. Nazwa „Muzeum Przyrody i Techniki” zobowiązuje – w jednej z hal powstaje bogata ekspozycja paleontologiczna.

   Muzeum obejmuje obszar 8 hektarów, na którym zlokalizowane są obiekty dwóch dziewiętnastowiecznych zakładów wielkopiecowych – pierwszy powstał w 1841 roku, drugi w roku 1899. 

   Zamysłem patrona Muzeum prof. Jana Pazdura była prezentacja dwóch tysięcy lat dziejów produkcji żelaza – od dymarki do Wielkiego Pieca. „Archeopark” to pierwszy etap ścieżki dydaktycznej obrazującej historię świętokrzyskiej metalurgii. Kolejnym jej elementem będzie średniowieczna kuźnica.

Hala Lejnicza

To jeden z najważniejszych zachowanych obiektów zakładu wielkopiecowego czynnego w latach 1842–1902. Po jego ostatecznym zatrzymaniu przeznaczona początkowo na magazyny a od 1927 roku na cegielnię w której wyrabiano cegłę ze szlaki wielkopiecowej. W latach 80-tych XX wieku, w trakcie kolejnej próby stworzenia muzeum na terenie nieczynnej huty przywrócony został pierwotny wygląd Hali Lejniczej, która przewidziano jako główną halę ekspozycyjną. 

Maszynownia

Została zbudowana w latach 1836–1841 i pierwotnie mieścił trzy miechy cylindryczne napędzane kołem wodnym oraz urządzenie wodne do obsługi wyciągu wsadu wielkopiecowego. Po unieruchomieniu starszego zespołu wielkopiecowego w 1901 roku budynek służył do celów gospodarczych. Po utworzeniu Muzeum przeznaczono budynek na pracownie artystyczne.

   Z najwcześniejszego założenia zachowały się również fragmenty dawnej infrastruktury – mury oporowe tarasów, na których składowano rudę i węgiel drzewny oraz resztki kanałów.

   Do późniejszej infrastruktury należy zaliczyć estakadę z torem kolejowym i fragmenty torowisk

Wielki piec 

Został oddany do użytku w listopadzie 1899 roku i był pierwszym w Starachowicach Wielkim Piecem na paliwo koksowe. Początkowo miał on pojemność 180m3 oraz wysokość 22m. Zbudowany jest z cegieł ogniotrwałych, którymi również obmurowane jest jego wnętrze zaś cała konstrukcja wzmocniona jest od zewnątrz stalowymi obręczami. Wieli Piec osiągnąć mógł wydajność 120 ton surówki na dobę. Wszystkie materiały wsadowe czyli koks, ruda żelaza i topniki (kamień wapienny) zasypywane były do gardzieli Wielkiego Pieca z górnego poziomu, na który transportowano je specjalną windą towarową. Znajdowała się ona w wieży gichtociągowej o konstrukcji stalowej. 

Wieża ciśnień

Budynek wieży ciśnień wybudowano w 1899 roku. W górnej części budynku znajdował się zbiornik na wodę w kształcie walca, zasilający grawitacyjnie układ w przypadku awarii. Niestety w chwili przystąpienia do adaptacji obiektu zbiornika już nie było, ale za to muzeum zyskało atrakcyjną powierzchnię wystawienniczą.

Kotłownia

Budynek kotłowni składa się z czterech części, najstarsza z nich powstała w 1897 roku. Rozbudowy miały miejsce w latach 1922 i 1952. Część środkowa zajęta jest przez oryginalne z początku XX wieku kotły parowe, które stanowiły ważny element w całej produkcji wielkopiecowej. 

Budynek Maszyny Wiatrowej

Niezbędnym dla przebiegu procesu wielkopiecowego było stałe dostarczanie dmuchu do Wielkiego Pieca. Rolę miecha spełniała maszyna wiatrowa (parowa), która zasilana była parą pochodzącą ze spalania w kotłach gazów wielkopiecowych. Maszyna stanowi do dzisiaj unikat w skali europejskiej, a jej stan zachowania jest bardzo zadowalający. 

Budynek filtrów