Wieże ciśnień

 

Zabrze

 

   Najbardziej znana z zabrzańskich wież znajduje się przy ulicy Zamoyskiego jest jedną z większych wież na Śląsku , o wysokości 46m i średnicy 23,3m. Wyróżnia się wyjątkowo niezwykłą i nowatorską konstrukcją oparta jest na planie ośmioboku, na 8 ceglanych filarach, w dolnej części mieści trzy kondygnacje mieszkań i pomieszczeń technicznych a w górnej części, na którą prowadzą metalowe schody umieszczone w ceglanym szybie – podwójny, cylindryczny zbiornik o poj. 2 tys.m3, pokryty ośmioboczną kopułą. Uwagę zwraca architektura wieży, odbiegająca od powszechnie wówczas stosowanej przy budowie tego typu obiektów historyzującej maniery. Większość zachowanych jeszcze na Śląsku wież wodnych tego okresu nawiązuje do form gotyckich lub barokowych – wieża zabrzańska wybudowana w 1909 posiada nowoczesną jak na ten czas stylistykę ekspresjonistyczną, osadzoną w nurcie Werkbundu. Autorami projektu byli August Kind i królewski radca budowlany Friedrich Loose. 

 

 

 

 

 

 

 

   Druga z wież, o typowym „kielichowym” kształcie i uproszczonej historyzującej formie, zbudowana jest na rzucie wielokąta, o zwężającym się ku górze ceglanym trzonie z niewielkimi przyporami.  Całość wieńczy na wysokości 22m ośmiokątna obudowa mieszcząca metalowy zbiornik na wodę o bardzo rzadko stosowanej półkolistej konstrukcji. Obiekt został wybudowany w latach 1902-1907 na terenie dawnej Fabryki Lin Wyciągowych

i Drutu Adolfa Deichsela (obecnie „Linodrut”). ***

 

 

 

*** W dniu 28 czerwca 2006 wieżę tę wyburzono jako „zagrażającą bezpieczeństwu”. Wskutek zaniechania przez właścicieli JAKICHKOLWIEK działań zabezpieczających wieże przy ulicy Zamoyskiego i na terenie dawnej huty - w najbliższej przyszłości prawdopodobnie i te obiekty czeka taki los.

(Również w Gliwicach właściciele wież nie dbają należycie o ich zabezpieczenie)

 

Promocyjne hasło Zabrza brzmi : „miasto ceglanych wież” .................

 

   Trzecia wieża jest zarazem wieżą kominową, o wysokości 39m. Mieści się w zwartej zabudowie budynków łaźni i kuchni na terenie Szpitala Klinicznego nr 1 przy ulicy 3-go Maja. Została zbudowana według projektu architekta Arnolda Hartmanna z Berlina, w nurcie sztuki secesyjnej z elementami neobaroku, zdobiona w górnych partiach elementami muru pruskiego oraz półkolistymi wykuszami wzbogacającymi ukształtowanie wieży. 

 

 

 

 

 

 

   Czwarta z wież, choć najstarsza nie tylko w mieście, ale i na terenie województwa śląskiego – jest najmniej znana i niestety najbardziej grozi jej zniszczenie. Znajduje się na terenie zlikwidowanej dawnej huty Donnersmarcka (widoczna jest z parkingu przed „Geantem”). Wzniesiono ją w 1871 roku w stylu uproszczonego neogotyku. Jest prawdopodobnie dziełem inżyniera budowlanego huty. Trzon wieży w formie nietynkowanego ceglanego „kielicha” zwężającego się ku górze częściowo oparty jest na kamiennym cokole. Cylindryczny trzon zwieńczony jest stalowym zbiornikiem obudowanym drewniano-metalową konstrukcją z pięknym deskowaniem - wysuniętą poza lico trzonu. Całość nakryta spłaszczonym stożkowym dachem z lukarnami. Całkowita wysokość budowli to około 30m. Zachowane do niedawna spiralne schody niestety padły łupem „złomiarzy”  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

www.malanowicz.eu Moje pasje Architektura Postindustrialne Wieże ciśnień