|
Obecny
kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP został zbudowany w Zębowicach
koło Olesna w 1447 lub 1493 roku, a jego opiekunami byli zawsze właściciele
pobliskiego majątku ziemskiego. Kościół konstrukcji zrębowej z
prezbiterium
zamkniętym prostokątnie z boczną zakrystią, kruchtą z boku nawy, z lożą
kolatorską na piętrze i zewnętrznymi schodami. Dach dwukalenicowy,
kryty gontem z ośmioboczną wieżyczką na sygnaturkę zwieńczoną
cebulastym hełmem i latarnią. Swój
obecny kształt kościół zawdzięcza pracom prowadzonym w XVII i
XVIII w. W tym czasie został odeskowany, pomalowano jego wnętrze oraz
ubogacono go w liczne rzeźby (w tym figurę fundatora) i obrazy. Późnobarokowa
polichromia przedstawia Świętego Pawła i Elżbietę,
Oko Opatrzności, oraz Koronację Matki Boskiej w otoczeniu aniołów. Z
tego okresu pochodzą również późnobarokowe ambona i ołtarze. Ołtarze
boczne klasycystyczne z pierwszej połowy XIX w. Pod odeskowaniem z obecną polichromią ścian tego kościoła
znajdowały się zachowane fragmenty malowideł pochodzących
najprawdopodobniej z końca XV wieku.
W roku 1777 dobudowano
do kościoła trzykondygnacyjną wieżę konstrukcji słupowej, zwieńczona
baniastym hełmem z latarnią na ośmiokątnej podstawie. Obok wieży zewnętrzne
schody prowadzące na chór z XVIII w. z falistym występem, wspartym na
czterech profilowanych słupach i rokokowymi organami z XVIII w. Również
z XVIII wieku pochodzą kropielnice –
marmurowa i drewniana.
W latach dwudziestych XX w. władze miejskie Gliwic
podjęły decyzję o zakupie zębowickiego kościoła (w Zębowicach w
1911 r. wybudowano nowy, murowany kościół) i umieszczeniu go na nowo
powstającym Cmentarzu Centralnym, uważanym wówczas za jeden z piękniejszych
w Europie.
Od
roku 1926 przez blisko 50 lat przeniesiony kościółek służył jako
kaplica pogrzebowa i miejsce modlitwy. Po wojnie z powodu braku właściwej
opieki ulegał powolnej dewastacji i kiedy pod koniec lat 70-tych został
zamknięty dla obrzędów liturgicznych stopniowo popadł w zupełną ruinę.
Po roku 1989 nowe władze podjęły decyzję ratowania zabytku. W 1992 r.
kościół rozebrano i zabezpieczono elementy. Zrekonstruowany został na
terenie nieczynnego Cmentarza Starokozielskiego w latach 1997–2000. 15
sierpnia 2000 roku kościół został ponownie poświęcony.
|
