Ruiny pałacu w Tworkowie

 

 

   Ruiny palacu usytuowane są w północno-zachodniej części Tworkowa, na skarpie ponad korytarzem rzeki Psiny. Otoczone są częściowo nawodnioną fosą. Jest to dawna rezydencja renesansowa rodziny Wodnikowskich, a później Wieczów, wzniesiona prawdopodobnie w II połowie XVI wieku na fundamentach zamku średniowiecznego. Trójskrzydłowa budowla została wzniesiona na planie zbliżonym do podkowy, przy czym część środkowa (północna) posiadała wybrzuszenie w kierunku południowym z dwoma skrzydłami po bokach obejmującymi dziedziniec. Układ pomieszczeń był nieregularny, przeważnie jednotraktowy.

   W latach 17521841 z inicjatywy rodziny Eichendorffów założony zostaje tutaj park typu angielskiego.

   W 1860 roku, nowy właściciel hrabia von Saurma-Jeltsch zlecił przebudowę zamku architektowi Carlowi Heydenreichowi. Podczas trwającej dwa lata przebudowy, poszerzono i podwyższono narożnik północno-zachodni, a przy skrzydle zachodnim od strony dziedzińca wzniesiono nową czworoboczną wieżę. W wieży zachowały się fragmenty poprzedniej budowli, w tym kamień z datą 1567. Dziedziniec otoczono dwukondygnacyjnymi podporami filarowymi połączonymi łukami (arkady filarowe), wprowadzono zwieńczenie elewacji w formie trójkąta ograniczonego gzymsami oraz ścianki w stylu renesansowym przysłaniające częściowo dach (facjatki renesansowe). W ten sposób przy wykorzystaniu części renesansowej budowli powstał pałac w neorenesansowym stylu z licznymi wieżyczkami i facjatkami.

   Kres świetności pałacu położył pożar, który wybuchł w nocy z 8 na 9 stycznia 1931 roku. Ogień strawił cały budynek łącznie z wieżą zegarową. Mimo, że w oficjalnych dokumentach stwierdzono, że przyczyna ognia była nieznana, istnieją przypuszczenia o celowym podpaleniu pałacu w celu uzyskania odszkodowania. Nikt nie podjął wysiłku jego odbudowy, a niedługo później podczas trwających 3 tygodnie działań wojennych w marcu 1945 roku pałac został ponownie spalony.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na umieszczonym przy bramie planie zamku zaznaczone są sklepienia, których służki widać powyżej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Materiały źródłowe: 

www.krzyzanowice.pl

www.zamkiobronne.pl

 

Zdjęcia archiwalne: 

Newerly P., Wawoczny G., Zamki i pałace Górnej Odry

Weber R., Schlesische Schlosser, Opolska Biblioteka Cyfrowa

 

www.malanowicz.eu Moje pasje Architektura Katalog zabytków Zamki