Fortyfikacje bastionowe

Zamek w Wiśniczu

 

 

   Budowę murowanego zamku rozpoczęli Kmitowie, w posiadaniu których znajdował się Wiśnicz prawdopodobnie już w XV wieku. Ostatni z rodu , marszałek wielki koronny Piotr Kmita przebudował go rozbudowując część mieszkalną. W 1593 roku Wiśnicz zakupił Sebastian Lubomirski i w posiadaniu tej rodziny (z krótkimi przerwami) dobra znajdowały się do 1945 roku. Dzisiejszy kształt zamek zawdzięcza przebudowie przeprowadzonej w latach 16151621 przez Stanisława Lubomirskiego wg projektu Macieja Trapoli. Ten sam architekt zaprojektował również w latach 16211631 położony nieopodal ufortyfikowany kościół i klasztor karmelitów.

 

 

plan Wiśnicza z 1696 roku Arx Wischnizensis munitissima et Monasterium... MDCLV, Erik Dahlbergh

 

 

 

   Fortyfikacje bastionowe wykazują cechy systemu starowłoskiego (rozwarte kąty bastionowe, długie kurtyny, strzelnice w barkach). Wzniesiono je na planie regularnego pięcioboku, trzy z kamiennych bastionów mają poniżej poziomu dziedzińca kazamaty ze strzelnicami umieszczonymi w barkach. Powyżej kazamat znajdowały się platformy strzelnicze osłonięte przedpiersiami

 

 

 

   Zamek należy do typu tzw palazzo in fortezza”. Wzorcowym przykładem takiej nowożytnej zamiejskiej rezydencji pałacowej połączonej z bastionowymi fortyfikacjami jest Palazzo Farnese w miejscowości Caprarola pałac w stylu późnego renesansu powstały w latach 15471559 wg projektu G.B. Vignoli dla A. Farnese. Wybudowany został na planie regularnego pięcioboku, z wewnętrznym okrągłym dziedzińcem arkadowym i cokołem o zarysie bastionowej fortyfikacji, z dekoracją malarską i stiukową Taddeo i Federico Zuccarich. Caprarola stała się inspiracją dla wielu później wzniesionych obiektów, również w Polsce

 

 

Ten kształt pięcioboku fortyfikacji w Wiśniczu nadal jest wyraźnie widoczny.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   Po przebudowie zamku trzykondygnacyjna część mieszkalna otrzymała niewielki wewnętrzny dziedziniec z piętrową arkadową loggią, narożne wieże podwyższono, nową wieżę postawiono obok bramy, a przy starej wieży czworobocznej wzniesiono zwieńczoną kopułą kaplicę zamkową.

   Zamek mocno ucierpiał podczas szwedzkiego potopu”, ale nadał jego bryła robi ogromne wrażenie, natomiast w większości odnowione wnętrza wnętrza czekają na wypełnienie ciekawymi ekspozycjami. Prezentowane obecnie są bardzo nierówne i niekiedy niestety dość przypadkowe..

 

 

 

Materiały źródłowe :

http://www.kobidz.pl

wikipedia

A.Gruszecki; Bastionowe zamki w Małopolsce; 

B.Guerquin; Zamki w Polsce

 

Mapki:

A.Gruszecki; Bastionowe zamki w Małopolsce; 

 

Plany:

http://www.atticus.pl/index.php?pag=poz&id=57598

 

Zdjęcia: Małgorzata Malanowicz

www.malanowicz.eu

Moje pasje