Cmentarz żydowski w Krzepicach powstał
na przełomie XVII i XVIII wieku. Powierzchnia cmentarza wynosi 1,1
ha, był on niegdyś otoczony od strony północnej, wschodniej i południowej
murem z kamienia wapiennego, a od zachodniej drewnianym płotem. W
murze północnym umieszczona była okazała brama. Najstarszy
zachowany obecnie nagrobek pochodzi z 1740 r., ostatni
–
z 1946 r.
Cmentarz ten jest unikatowy z uwagi na żeliwne macewy, z których
większość wykonana była w hucie Kuźnicy Starej. Jest to jedno z
największych skupisk żeliwnych macew w Europie, niestety nie ominęła
go też plaga złomiarzy i wandali.
W 1997 r. pierwszą próbę ratowania nekropolii podjęła polska młodzież
zrzeszona w Polskiej Unii Studentów Żydowskich, dokonali oni częściowej
renowacji obiektu; wycięli część krzaków i ustawili wiele
macew. Ustalono wówczas ilość ocalałych nagrobków; stan na dzień
siedemnastego sierpnia 1997 r. wynosił: dwieście czterdzieści
cztery kamienne macewy, sześćdziesiąt sześć macew kamiennych
wykonanych z elementów zamkowych gzymsów i półkolumn, czterysta
dwie żeliwne macewy. Jednak przełomowym rokiem dla krzepickiej
nekropolii był rok 2000. Wówczas to młodzież ze szkół średnich
z Warszawy i Krzepic oraz podopieczni pana Jerzego Fornalika ze
Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Borzęciczkach dokonali
gruntownej renowacji obiektu. Niemal wszystkie żeliwne macewy zostały
wówczas podniesione
–
a czasami wykopane
–
z ziemi, ustawione,
oczyszczone i pomalowane czarną antykorozyjną farbą. |