Szydłów

 

 

   Jest to miejscowość zupełnie wyjątkowa. Nie tylko z powodu zachowanych w dużej części fortyfikacji, dzięki którym Szydłów zyskał miano polskiego Carcassonne, ale również dzięki pozostałym zabytkom zachowanej synagodze, halowemu gotyckiemu kościołowi p.w. św. Władysława oraz mniejszemu p.w. Wszystkich Świętych z zachowaną gotycką polichromią.

 

Panorama Szydłowa od strony południowo-zachodniej.
Rycina z czasopisma "Kłosy", 1869 r. [www.szydlow.pl]

 

 

   Mury miejskie zostały wzniesione w XIV wieku przez króla Kazimierza Wielkiego. Od strony północno-zachodniej mury zostały wzniesione na skraju wysokiej ściany wąwozu, opadającej do doliny rzeki Ciekącej. Od strony południowej i wschodniej wybudowano je na płaskim terenie i umocniono wałem ziemnym i fosą. Pozostały z nich 4 odcinki od strony zachodniej, wschodniej i południowej o łącznej długości 680 m, wraz z bramą wejściową (Krakowską) i basztą przerobioną na dzwonnicę kościoła farnego.
   Gdy mury przestały służyć celom obronnym i popadły w ruinę, paradoksalnie największym zagrożeniem dla nich okazała się ...gospodarność :) W 1822 roku odbyła się licytacja na sprzedaż ruderów zamkowych”. Szczęśliwie dla nas nie znalazł się nabywca. Istniejące obok zachowanej Krakowskiej bramy Opatowska i Wodna zostały sprzedane, a następnie rozebrane.

 

 

...

...

   Brama Krakowska swój obecny wygląd zawdzięcza renowacji i częściowej rekonstrukcji w 1946 r. Główny zrąb bramy jest XIV-wieczny, górne kondygnacje przerobione w stylu renesansu w pocz. XVI w.; posiada attykę i dwie koliste wieżyczki. Między wnękami tej kondygnacji znajdują się dwa prostokątne okienka, zaś w półkolistych wnękach attyki cztery strzelnice. Kamienne schody umieszczone w zachodniej ścianie prowadziły na chodnik straży w murach obronnych. Wysunięta do przodu część bramy posiada sklepiony łuk, w którym umieszczona była żelazna brona służąca do zamykania bramy od wewnątrz. Z nią łączył się most zwodzony. Z zewnątrz brama posiadała zamknięcie w postaci dębowych wierzei. Kwadratowe przedbramie wysunięte na zewnątrz i połączone z bramą właściwą tzw. szyją dodatkowo broniło wejścia, chroniąc istniejący tu, podnoszony na łańcuchach zwodzony most.  

 

 

 

 

 

...

..........

   Zamek zbudowano w XIV wieku za czasów Kazimierza Wielkiego i Ludwika Węgierskiego. Wzniesiono go w miejscu istniejącego dworu książęcego w stylu gotyckim z elementami wczesnorenesansowymi. Główny budynek zamku w południowo-zachodnim narożniku murów przylega do murów miejskich czołową zachodnią ścianą. We wschodniej partii murów usytuowany jest budynek bramy wjazdowej. 
  Był to dwukondygnacyjny budynek na rzucie prostokąta z kwadratowym ryzalitem od południa w którym mieściła się kaplica zamkowa. Wewnątrz znajdowały się pomieszczenia na dwóch kondygnacjach o drewnianych stropach. Górną kondygnację od strony murów nazwano Salą Rycerską. W głównej części zamku mieściła się sala z czterema oszklonymi oknami, dwa stoły i ławy kamienne oraz kominek. 
   Za panowania Zygmunta III zamek służył na czas pobytu monarchy w Szydłowie jako mieszkanie królewskie.
Ostatecznemu zniszczeniu zamek uległ podczas przemarszu wojsk napoleońskich. W 1946 r. zrekonstruowano górne fragmenty i zabezpieczono budowlę nadając całości charakter trwałej ruiny.

   W zachodniej części dziedzińca zamkowego znajduje się Skarbczyk budynek przerobiony prawdopodobnie w XVI w. z dawnej baszty. Obecnie mieści się tu muzeum.

 

 

 

 

 

...

...

   Kościół p.w. św. Władysława został zbudowany ok. 1355 r. na miejscu wcześniejszego, drewnianego. Położony jest obok południowo-wschodniego  narożnika murów miejskich, z wejściem na cmentarz przykościelny przez murowaną bramę z XVIII wieku. Pierwotnie kościół był budowlą halową, dwunawową, z dwoma słupami umieszczonymi na osi prezbiterium. W 1630 r. świątynia została zniszczona przez pożar wskutek którego prawdopodobnie zawaliły się sklepienia. W ciągu trzech lat kościół odrestaurowano, jednakże pierwotny wygląd przywrócono jedynie prezbiterium. Wnętrze zostało otynkowane, zniszczone laskowania okienne usunięto i zastąpiono drewnianymi oknami. Dach pokryto drewnianym gontem.
   Kolejne zniszczenia dotknęły farę w czasie walk w 1944 r., kiedy to spłonęły m.in. wszystkie dachy. W latach 1945–1948 kościół odrestaurowano. W trakcie prac odkryto dwa XIV-wieczne gotyckie portale.

   Dzwonnica przy kościele św. Władysława powstała na skutek przebudowy dawnej baszty miejskiej w 1724 r. o czym świadczy wyryta wewnątrz niej data. Posiada zachowane wąskie, prostokątne otwory strzelnicze i ślady wejścia na poziom chodnika straży, znajdującego się na murach obronnych. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

...

...

   Jednym z najciekawszych zabytków Szydłowa, jest pochodzący prawdopodobnie z XIV wieku położony na Przedmieściu Krakowskim kościół p.w. Wszystkich Świętych. Mimo częściowej przebudowy zachował gotycki charakter. Posiada prostokątną nawę oraz krótsze i węższe prezbiterium, przy którym dobudowano później zakrystię. Również późniejszy jest przedsionek przy nawie od zachodniej strony. 
   W 1946 r. we wnętrzu odkryto pozostałości gotyckiej polichromii figuralnej z ok. 1375 roku, nad którą obecnie trwają prace renowacyjne. Są to sceny z Nowego Testamentu, m.in. najlepiej zachowane Siedem radości Maryi, sceny pasyjne i sceny obrazujące siedem grzechów głównych. 

 

 

 

 

 

...

...

   W północnej części średniowiecznego miasta znajduje się synagoga. Zbudowana z kamienia łamanego w poł. XVI w. zachowała wystrój z XVIII w. Podczas II wojny światowej w bożnicy składowano broń i żywność, po wojnie została adaptowana na kino wiejskie.
   We wnętrzu synagogi znajduje się Aaron ha Kodesz miejsce w które rabin wkładał Torę po zakończonej modlitwie. Pod tynkami znajdują się resztki polichromii i kilka dat. W ścianie wschodniej znajdował się późnorenesansowy (pocz. XVII w.) ołtarz na rodały (święte księgi). Także z tego okresu, przy wejściu w ścianie zachodniej, prostokątne wnęki na ogień i skarbonę.
   W synagodze można oglądać eksponaty związane z kulturą żydowską: w szczególności przedmioty i księgi religijne. 

 

 

 

 

 

...

...

   Władze Szydłowa przygotowują się do dużej inwestycji... Pierwsze prace rozpoczną się wiosną (2010). Na początek pójdzie wymiana kanalizacji deszczowej i sanitarnej oraz sieci wodociągowej, oświetlenie dróg, przebudowa i oświetlenie placu przed synagogą, a także ulic prowadzących do rynku. Chcemy też, aby przed końcem sierpnia, kiedy to będziemy w Szydłowie świętować 700. rocznicę urodzin Kazimierza Wielkiego, część murów została odbudowana i zrekonstruowana  zapowiada wójt.
   Kolejne prace zaplanowano na 2011 rok. Wówczas rozpocznie się remont płyty rynku, odbudowa pozostałej części murów obronnych. Przywrócony zostanie też pierwotny kształt Bramy Krakowskiej. Płyta rynku zostanie wyłożona kamienną kostką, zamontowane zostaną stylizowane lampy, w całość zostanie też wkomponowana zieleń. Projekt Autorskiego Biura Architektonicznego Władysława Markulisa zakładał też renowację ratusza, na razie jednak właścicielem budynku nie jest gmina, a Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska.
   Inwestycja ma się zakończyć pod koniec września 2011 roku.


Źródło: Gazeta Wyborcza Kielce Monika Rosmanowska 2010-01-12, ostatnia aktualizacja 2010-01-12 20:25

 

 

Materiały źródłowe:

www.szydlow.pl

 

 

  

www.malanowicz.eu Moje pasje Fotografia Cmentarze