• temperatura powietrza w dzień od 31 do 38°C

• wilgotność względna powietrza do poziomu 15-17%

• zachmurzenie małe (do trzech w dziesięciostopniowej skali)

• wiatr południowo - zachodni, skręcający na południowy i południowo - wschodni z prędkością od 6 do 18 m/s

• ostatnie opady deszczu w rejonie pożaru wystąpiły w miesiącu maju 1992 roku

   Jako pierwsi pożar zauważyli strażacy z kierowanej przez starszego aspiranta Andrzeja Kaczynę. Jednostki Ratowniczo–Gaśniczej w Raciborzu, którzy ok. godz. 13:50 wyjeżdżali z punktu czerpania wody w Kuźni Raciborskiej. Zauważywszy dymy nad lasem st. asp. Kaczyna poinformował o tym przez radio Komendę Rejonową Państwowej Straży Pożarnej w Raciborzu, a następnie udał się w rejon zdarzenia.

   Dojeżdżając do pożaru st. asp. Kaczyna zorientował się, że sytuacja, z jaką przyszło mu się zmierzyć, jest wyjątkowo ciężka. Na jego prośbę do pożaru wysłane zostały trzy kolejne jednostki OSP. O godz. 14:05 nadszedł kolejny meldunek – o pożarze lasu w Kuźni Raciborskiej. Do gaszenia ognia skierowano dwa kolejne wozy OSP. Kilka minut później walczący z ogniem Kaczyna poprosił przez radio o przysłanie mu dalszych posiłków.

   Pożar rozwijał się w zastraszającym tempie. Około godz. 16:08, prowadzące akcję gaśniczą jednostki straży pożarnej zostały zaskoczone niespodziewaną zmianą kierunku wiatru i gwałtownym rozwojem pożaru w gęsto zarośniętych młodnikach. Strażacy musieli  natychmiast rzucić się do ucieczki. Nie było czasu na zwinięcie sprzętu ani na ewakuację samochodów. Z ognia wydostało się 18 ludzi, brakowało dwóch członków załóg. Rozpoczęto akcję poszukiwawczą. Dopiero druga grupa ratowników zdołała dotrzeć do spalonych wraków czterech samochodów i zwęglonych zwłok.

 Dynamikę rozwoju pożaru obrazują następujące dane:

• godz.14.50 – 40 ha

• godz.15.45 – 80 ha

• godz.16.08 – 180 ha

• godz.17.58 – 600 ha

• godz. 22.00 – 2200 ha

• godz. 1.00 (27.08.1992 r.) – 3500 ha

• godz. 9.00 (27.08.1992 r.) – 5500 ha

• godz. 9.30 (28.08.1992 r.) – 6000 ha

   Wg opinii specjalistów pożar ten był bardzo rzadkim rodzajem pożarów leśnych całkowitych, określanym w literaturze jako pożary „plamiste” lub „cętkowe”. Pożary takie występują w okresie długotrwałych susz i w skrajnie ekstremalnych warunkach meteorologicznych. Są one intensyfikowane przez silne podmuchy powietrza (wiatry lub powstające prądy konwekcyjne), które powodują duże ilości przerzutów ognia z pierwotnego ogniska pożaru, tworząc tym samym nowe punkty zapaleń na obszarze leśnym. Również warunki drzewostanowe, w tym duży udział drzewostanów w wieku do 40 lat (35%), piętro podrostów i podszytów oraz łany wysokich traw miały wpływ na gwałtowny rozwój pożaru.

   Dużą rolę w rozprzestrzenianiu się ognia odegrał udział sosny, której igliwie zawiera olejki eteryczne odznaczające się temperaturą zapalenia około 50°C, gdy pozostałe materiały leśne mają temperaturę zapalenia 260-300°C. Wydzielające się olejki tworzyły swego rodzaju „mieszaniny wybuchowe” i powodowały tak zwane „fuknięcia” mogące pulsacyjnie i raptownie przyśpieszać prędkość frontu pożaru, a towarzyszące im wstępujące prądy konwekcyjne (ich szybkość przewyższała prędkość panujących wiatrów i mogła dochodzić do 30-40 m/s) zdolne były przerzucić palące się materiały na odległość do 600-800 metrów (w skrajnych przypadkach do 1 km). 

   W obrębie pożaru znajdowały się również torfowiska, co utrudniało dogaszanie pożaru w jego schyłkowej fazie.

   Od chwili zauważenia pożaru i powiadomienia o tym fakcie Rejonowego Stanowiska Kierowania KR PSP w Raciborzu, a następnie Wojewódzkiego Stanowiska Koordynacji Ratownictwa KW PSP w Katowicach nastąpiło alarmowanie i dysponowanie kolejnych, miejscowych oraz stanowiących odwody operacyjne pododdziałów straży pożarnych województwa katowickiego oraz opolskiego.

   W kolejnych dniach, do 30 września 1992 r. prowadzono akcję ratowniczo-gaśniczą. Skierowano na miejsce zdarzenia maksymalne siły i środki straży pożarnych, wojska, policji, obrony cywilnej i innych organizacji.

   Na miejscu akcji pracowało w przełomowym momencie tj. w dniach 29 i 30 sierpnia 1992 r.:

- 454 sekcje JRG (2270 strażaków PSP)
- 405 sekcji OSP (2430 strażaków OSP)
- 3200 żołnierzy wraz ze sprzętem ciężkim
- 650 policjantów
- 1280 członków OC
- 450 pracowników leśnych
- 26 samolotów gaśniczych Dromader i 4 śmigłowce gaśnicze

   Właściwe zorganizowanie i skoordynowanie działań na tak rozległym terenie z udziałem prawie 10 tys. ludzi oraz ogromnej ilości sprzętu wymagało odpowiedniej pracy sztabu akcji. 

   Sztab akcji składał się z trzech głównych zespołów:

- analiz – oficerowie Państwowej Straży Pożarnej, leśnicy i inni specjaliści branżowi, których zadaniem było analizowanie rozwoju pożaru oraz przebiegu działań ratowniczych i na tej podstawie przygotowywanie kolejnych zamiarów taktycznych dla działających sił i środków,

- łączności – zajmujący się zorganizowaniem łączności na terenie akcji jak również łączności współdziałania pomiędzy strażą pożarną a innymi podmiotami biorącymi udział w akcji,

- zabezpieczenia logistycznego.

   Kolejni Kierujący Działaniami Ratowniczymi (KDR) aż do Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej włącznie opierali swoje działania na wypracowywanych przez sztab zamiarach taktycznych. Sztab akcji na podstawie bieżącej analizy przebiegu działań oraz rozwoju pożaru, każdego dnia w godzinach wieczornych przygotowywał KDR propozycje zamiaru taktycznego na dzień następny. Były one zatwierdzane przez KDR i przekazywane w formie rozkazów dowódcom poszczególnych odcinków bojowych na nocnych odprawach, tak aby od godzin wczesno rannych mogły być realizowane w akcji. Rozkazy te obejmowały zadania zarówno dla straży pożarnych jak i służb współdziałających (policja, wojsko, leśnicy, obrona cywilna itp.).

   Należy podkreślić, że w wyniku prowadzonej akcji ratowniczo-gaśniczej nie dopuszczono do rozprzestrzenienia się pożaru na dalsze obszary leśne o powierzchni około 40 tys. ha. Jednocześnie obroniono takie miejscowości jak: Łącza, Tworóg Mały, Rudziniec, Rudno, Rachowice, Goszyce, Kotlarnia, Bargłówka, Brantolka, Dziergowice, Stara Kuźnia, Niezdrowice mimo że ogień podchodził pod same zabudowania. Zagrożone były również duże zakłady przemysłowe w Kędzierzynie-Koźlu, a wśród nich Zakłady Chemiczne, Zakłady Azotowe i skład CPN.

   Wiosną 1994 r. Prokuratura Wojewódzka w Katowicach po ponad rocznym dochodzeniu umorzyła śledztwo w sprawie pożaru. Straty spowodowane w lasach przez ogień oszacowano na 354.13mld zł. Kwota ta nie objęła wydatków poniesionych przez nadleśnictwa na prowadzenie działalności gaśniczej, opłaty dla straży pożarnych, nakłady na remonty dróg, koszty związane z udziałem w akcji policji, wojska, osób cywilnych, jednostek OSP, zakładów pracy i różnych instytucji. Rzeczywiste koszty akcji gaśniczej były więc wielokrotnie wyższe.

   Jako zgodny z wymaganiami ocenili biegli system wykrywania ognia i alarmowania we wszystkich trzech nadleśnictwach. Nie dopatrzono się w nich także naruszenia zasad ochrony przeciwpożarowej. Istniały natomiast pewne zaniedbania ze strony PKP w zakresie utrzymywania tzw. pasów Koenitza wzdłuż szlaku kolejowego przebiegającego przez drzewostany nadleśnictwa Rudy. Biegli nie dopatrzyli się uchyleń w kierowaniu akcją ratowniczo-gaśniczą, uznając zgodnie, że podjęte działania były jedynymi możliwymi do podjęcia w ówczesnych warunkach. 

   Uznano, że do przyjęcia przez pożar rozmiarów katastrofy przyczyniły się:

- degradacja środowiska leśnego i osłabienie drzewostanu;

- zmiana szaty runa leśnego i gromadzenie się ściółki złożonej z traw i paproci;

- szczególne warunki atmosferyczne (susza, porywiste wiatry);

- zubożenie naturalnych zasobów wodnych paraliżujące akcję gaśniczą w momentach przełomowych;

rozległość i jednorodność kompleksów leśnych przy braku pasów biologicznych