Tadeusz
Niedzielski (1889–1953)
POWRÓT
Urodził się 22 listopada
1889 roku w powiecie będzińskim jako syn Stanisława
i Ksawery z domu Zielińskiej (brała udział w powstaniu 1863)
|
I
żona – Halina Meisner
(1917
? – 1922 ?)
|
Halina Meisner ...–1937 |
syn Tadeusz 1918–1944 |
nauczycielka
w szkole w Gołotczyżnie, zmarła
na raka w 1937 roku, pochowana jest na cmentarzu
ewangelicko- reformowanym w Warszawie [1]
Tadeusz
był
dowódcą kompanii AK w Łowickim, rozstrzelany na Pawiaku
24.5.1944 * Tablica
pamiątkowa jest na cmentarzu ew. obok grobu babki Marii
Meisner [12]
|
|
II żona – Maria
Malanowicz
(1922
? – 1928 ?)
|
Maria
Malanowicz 1899–1943 |
|
... |
III
żona –
Regina
(1928
? – 1953)
|
Regina
...–1972 |
syn
Stanisław |
... |
Zmarł prześladowany przez reżim stalinowski w
dniu 19 marca 1953 r.
Pochowany jest na cmentarzu w Gałkówku obok matki
i trzeciej żony Reginy
|
|
Tadeusz
Niedzielski ukończył pięć klas
szkoły przemysłowo-rękodzielniczej w Łodzi, w 1906–1908 szkołę
handlową kupiectwa polskiego, studia rolnicze na UJ (pierwszy
rok), Wyższe Kursy Rolnicze w Warszawie (dyplom 1912), kursy
komisarzy agrarnych (1916), Warszawską Szkołę Dramatyczną
(dyplom 1922).
Początkowo pracował w Tow. Rolniczym w Humaniu,
1912–1914 administrator prywatnych majątków ziemskich, od
1914 instruktor i kierownik kółek rolniczych oraz redaktor
„Poradnika Kółek i Stowarzyszeń Rolniczych". Podczas
I wojny światowej, w 1915 współorganizator Straży
Obywatelskiej m. Warszawy, 1915–1916 asystent katedry uprawy
roli i organizacji gospodarstw Wyższej Szkoły Rolniczej w
Warszawie. W 1918 przebywał na Wileńszczyźnie, gdzie współorganizował
i był członkiem ZG SL „Odrodzenie", członkiem Rady
Narodowej i redaktorem „Gazety Ludowej". Od 1919
instruktor kół młodzieży i kółek rolniczych przy Centralnym
Tow. Rolniczym, następnie instruktor i członek władz
Centralnego Związku Kółek Rolniczych, inspektor rolnictwa w
Zarządzie Cywilnym Ziem Wschodnich. W 1919–1924 członek
zarządu Tow. Popierania Przemysłu Ludowego, 1920–1924 członek
władz i sekretarz generalny ZS. Członek Rady Nadzorczej Państwowego
Banku Rolnego. Współorganizator Opiniodawczej Komisji Rolnej
przy Prezydium Rady Ministrów, przewodniczący komisji oświatowej
Państwowej Rady Rolniczej, członek Rady Spożywców przy MSW. |
|
Prezes Związku Teatrów Ludowych, członek prezydium Centralnego Zw. Kółek
Rolniczych i Centralnego ZMW, członek Głównej Komisji Radiowej
Rolnej przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. W okresie międzywojennym
właściciel gospodarstwa rolnego w Gałkówku na Polesiu, gdzie
był prezesem spółki wodnej i kółka rolniczego. Politycznie
związany z PSL„W" – 1921–1923 członek ZG,
w I 1926 wydalony ze stronnictwa wstąpił do SCh, następnie
sympatyk BBWR. Mandat
uzyskał z listy państwowej nr 3 (PSL „W" i
„Lewica Ludowa")
członek
ZPSL (sekretarz, członek Komisji Parlamentarnej, w 1925
wiceprezes), od 1926 klubu SCh (skarbnik)
pracował
w komisjach: morskiej, przem.-handlowej, reform rolnych, rolnej. W
IV 1923 wybrany do specjalnej komisji dla zbadania produkcji i cen
węgla.
Odznaczony
Medalem Niepodległości (1937), Srebrnym Krzyżem Zasługi.
Publikował
artykuły w „Gazecie Ludowej" i
„Wyzwoleniu".
|
|
Jak wspomina
pan Stanisław Niedzielski:
„...W czasie działań wojennych w 1940 r. zostaliśmy
wysiedleni z Gałkówka, który znalazł się w Krainie Warty. Majątek
został zasiedlony przez Niemców. Po powrocie w 1945 r. zastaliśmy
ograbiony dworek, a cała bogata dokumentacja (zdjęcia, recenzje
i inne pamiątki) uległy zniszczeniu. Jedyną pamiątką jaka
pozostała był krzak białego bzu, który (według przekazu
rodzinnego) był darem od Stefana Żeromskiego osobiście
zasadzonym przez Marię. Część pamiątek jaka pozostała po
wysiedleniu spłonęła w czasie Powstania Warszawskiego...."
„...Maria Malanowicz-Niedzielska była drugą żoną mojego
Ojca-posła II Rzeczypospolitej z „Wyzwolenia".
Ojciec zajmował szereg wysokich stanowisk. W naszym majątku
w Gałkówku koło Łodzi w ogrodzie był posadzony krzak białego
bzu jaki otrzymała Maria na premierze „Przepióreczki"
od Stefana Żeromskiego. Gałązkę tego bzu miałem na
maturze by przyniosła mi natchnienie. Zdjęcie Marii
Malanowicz jakie posiadałem przesłałem do Teatru
Narodowego..."
Aleksander
Szycht „Koniec świata przedwojennych komediantów"
komentarz z 7.3.2009 |
Nieistniejący
już dworek
w Gałkówku-Parceli
Wybudowany
w 1793 r., kupiony przez
T. Niedzielskiego w 1920 r. po parcelacji majoratu
rosyjskiego.
|
*
Maria Malanowicz-Niedzielska brała czynny udział
w staraniach o uwolnienie Tadeusza za bardzo wysoką łapówkę.
Jej głęboko zakonspirowana działalność jako agentki
kontrwywiadu AK i praca w barze „Za kotarą” umożliwiały
takie załatwienie sprawy. Niestety jej przypadkowa, tragiczna śmierć
przesądziły definitywnie o losie Tadeusza. |
|
|
http://libr.sejm.gov.pl/bibl/
dostęp 1.3.2013
Bibliografia:
T. i W. Rzepeccy, Sejm i Senat 1922-27, s. 358 (fot.),
380, 464, 466, 470; A. Bełcikowska, Przewodnik, 1925, s. 44,
74, 78, 79; Skład Sejmu 1923, s. 24, 41, 59; Komisje Sejmu
1923, s. 4, 11; Skład Sejmu 1925, s. 24, 40, 41, 59; Parlament
RP, 1928, s. 234-235, fot. tabl. XXI; Skorowidz Sejmu 1922-27,
s. 434; Stenogramy Sejmu: 17 IV 1923 (33/19); "MP": 6
X 1922, nr 227, 4 XII 1922, nr 276;
CAW:
akta Medalu Niepodległości (MN 21 IV 1937, fot.), akta
personalne (nr 1888)
S.
Giza, Władze naczelne, 1965, s. 391; Kto był kim, 1994, s. 377
(fot., oprac. J. Hampel).
[1]
St. Werner; Korzenie, str.114-116 [2]
W. Bartoszewski; Warszawski pierścień śmierci, str.403
Serdeczne
podziękowania dla pana Stanisława Niedzielskiego za nadesłane
materiały i informacje !!
|
|
|