Kościół p.w. św. Józefa w Zabrzu

 

 

 

   Parafia św. Józefa w Zabrzu została wyodrębniona w 1931 r. z terytorium parafii św. Andrzeja Apostoła. W latach 19301931 wybudowano nowy kościół wg projektu Dominikusa Böhma z Kolonii. Konsekracji kościoła dokonał 4 września 1932 r. kard. Adolf Bertram. Kościół p.w. św. Józefa stanowi jeden z ciekawszych przykładów architektury modernistycznej na Górnym Śląsku. Obiekty sakralne Böhma posiadają niepowtarzalny klimat, na który składają się w jednakowym stopniu warstwy materialna jak i niematerialna. Ta pierwsza to surowy monumentalizm, rzetelna konstrukcja oraz szczerość w zastosowaniu materiałów. Druga to umiejętność wpływania na emocje odbiorcy, szeroko stosowana symbolika oraz twórcza gra światłem.  

 

 

 

 

 

 

Architekt wielokrotnie w swojej twórczości stosuje cytaty z historii: 

Symbolika światła jako emanacji boga

Symbolika liczb świętych (katedry średniowiecza) (7, 12, 33, 40)

Plac wejściowy do kościoła „paradisus” podobne place znajdowały się przed starochrześcijańskimi bazylikami.

Fasada rzymskie bramy (brama do nieba) lub akwedukt – woda życia

Przejście od „profanum” do „sacrum” – święta brama (porta sacra) – obmycie – oczyszczenie z grzechów

Metafora drogi życia – wydłużona nawa kościoła, której towarzyszy 7 okien witraży z siedmioma sakramentami w witrażach,

Chrzcielnica u podstawy wieży u wejścia do świątyni – motyw oczyszczenia u progu „świętej drogi” na drodze chrześcijanina do zbawienia, nieba – (symbolicznie wieża i spiralne schody) 

 

 

 

 

 

 

   Dominikus Böhm uważał, że architekt powinien projektować obiekt całościowo; począwszy od bryły, formy przestrzeni, aż po wyposażenie i detal (Böhm był również twórcą wnętrz, mebli, witraży, mens ołtarzowych). W dużych oknach po stronie zachodniej znaleźć się miały osadzone w ciemnej gamie barwnej witraże, a okna wschodnie miały dawać jedynie skromne światło. Najjaśniejsze oszklenie miało towarzyszyć strefie ołtarza – najważniejszemu miejscu świątyni, uniesionemu wysoko nad posadzkę nawy, rozświetlonemu i akcentującemu jedynie istotę wiary – krzyż.

   Witraż „Najświętszy Sakrament” który możemy do dziś podziwiać, zaprojektowany został w 1942 roku, pozostałe witraże w zachodnich oknach przedstawiać miały kolejne  sakramenty. W 1957 roku umieszczono w prezbiterium witraż „Świętej Rodziny”. W swojej książce „Kościół św. Józefa w Zabrzu Dominikusa Böhma na tle krajobrazu artystycznego Górnego Śląska” profesor Ewa Chojecka z Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach dowodzi, że jego autorem był również Dominikus Böhm.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   Swą śmiałą kompozycją kościół wzbudza zachwyt architektów z kraju i spoza granic Polski. Zaliczony został do kanonu przedsoborowej architektury sakralnej XX wieku.

 

 

 

www.malanowicz.eu Moje pasje Architektura Katalog zabytków Kościoły