|
Będzińskich
Żydów wysiedlono do gett na będzińskim Warpiu, którego
likwidacja miała miejsce w dniach 1–8 sierpnia 1943 r.
Pierwsze
masowe deportacje do KL Auschwitz-Birkenau nastąpiły już w 1941
r. Po wojnie do Będzina wróciło około dziewięciuset ocalałych
Żydów, ale większość z nich wyjechała z czasem w wyniku
polityki prowadzonej przez władze PRL-u. W
2004 roku dokonano też sensacyjnego odkrycia –
po 60 latach w
jednej z będzińskich kamienic zidentyfikowano Synagogę Mizrachi.
W Będzinie istniały trzy cmentarze żydowskie. Pierwszy powstał w
XVI w. w okolicach ulicy Zawale, funkcjonował do połowy XIX w., a
istniał do okresu międzywojennego. Cmentarz istniejący do dziś
na północnym zboczu Góry Zamkowej powstał jako drugi w roku 1831
podczas epidemii cholery. Trzeci cmentarz powstał pod koniec XIX w.
na Warpiu przy ul. Sieleckiej, ale został zniszczony podczas
drugiej wojny światowej.
Zachowany cmentarz jest najstarszym z dotąd istniejących
na terenie Zagłębia Dąbrowskiego (nagrobki od 1831 r. do lat 70.
XIX w.). Cechują go typowe dla Żydów wschodnich nagrobki pełne
symboliki żydowskiej sztuki sepulkralnej. Reprezentowane są
wszystkie znane elementy symboliki, a także oryginalne wyobrażenia.
Na niektórych macewach zachowały się ślady barwnych polichromii.
Dotąd odkryto 850
macew lub ich fragmentów. Na wyjątkowy charakter tej nekropolii
rzutuje fakt jej usytuowania na zboczu wzgórza u stóp zamku.
|
