SWARZEWO – duża wieś niegdyś rybacka na Kaszubach – leży nad Zatoką Pucką, na tzw Kępie Swarzewskiej – w połowie drogi pomiędzy Puckiem a Władysławowem.

   Historia osadnictwa na terenach Swarzewa sięga wiele tysięcy lat wstecz. W 1877 r. na pograniczu Wielkiej Wsi i Swarzewa dokonano przypadkowego odkrycia rozległego cmentarzyska stu grobów skrzynkowych z wczesnej epoki żelaza. Sama wieś Swarzewo (niem. Schwarzau) została lokowana we wczesnym średniowieczu prawdopodobnie na prawie polskim. Od 1308 roku osada znalazła się pod panowaniem krzyżackim w komturstwie gdańskim. Nazwa wsi pojawia się po raz pierwszy w 1340 roku kiedy to Swarzewo jest ponownie lokowane na 40 łanach na prawie chełmińskim przez komtura Winrycha von Kniprode. Zasadźcą czyli osobą sprowadzającą pierwszych osadników, był sołtys Konrad. Po roku 1466 administrowane przez starostów puckim było Swarzewo wsią królewską. W wieku XVI i XVII była to wieś folwarczna z karczmą. Od 1772 roku wieś przeszła pod władanie skarbu pruskiego.

   Do Polski Swarzewo powróciło po pierwszej wojnie światowej, w okresie międzywojennym było znanym kąpieliskiem. Dziś znane jest z kultu otaczającego cudowną figurkę Matki Boskiej Swarzewskiej – odbywają się tu dwa odpusty na które tłumnie schodzą się pielgrzymi – 16 lipca i 8 września.

   Pierwszy kościół powstał w II połowie XV wieku – wg podania wznieśli go żeglarze jako dar dziękczynny dla Madonny za cudowne ocalenie. Druga świątynia pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Marii Panny zbudowana w konstrukcji „muru pruskiego” istniała do II połowy XIX wieku. Obecny neogotycki kościół, projektu Frobösego wzniesiony przez budowniczego Burmeistera z Lubeki w latach 1878–1880. Jednonawowe, halowe wnętrze kryje widoczna drewniana, zdobiona więźba. Dach był niegdyś kryty pięknym łupkiem.

   Wystrój kościoła jest neogotycki. W prezbiterium znajduje się drewniany ołtarz główny. Po środku – podnoszony lub opuszczany obraz Madonny Tronującej z Dzieciątkiem, za nim rzeźba Matki Boskiej Królowej Polskiego Morza,  po bokach obrazy przedstawiające św. Barbarę i Niepokalane Poczęcie NMP. Ołtarz wieńczy rzeźba Chrystusa Króla na kuli ziemskiej. Po bokach prezbiterium ołtarze św. Józefa i Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Wnętrze zdobi bogata polichromia z lat 30-tych XX wieku – dzieło Władysława Drapiewski z synami Leonem i Kazimierzem (z Pelplina.)

   O pojawieniu się figurki Matki Bożej w Swarzewie mówi kilka podań. Według jednego z nich rybacy pracujący na łowisku wydobyli piękny przedmiot z morza. Rozradowani wydarzeniem przywieźli figurkę do Swarzewa i umieścili w kapliczce przy wiejskiej studni (zdjęcie obok). Inna legenda głosi, że figurkę Matki Bożej znalazły kobiety piorące nad zatoką. Istnieje też podanie o żaglowcu, który płynąc do Gdańska na wysokości Rozewia został zaskoczony przez straszliwy sztorm. Załoga nie widząc dla siebie innego ratunku modli się o ocalenie przed okrętową figurką Matki Bożej z Dzieciątkiem. Ich prośby zostały wysłuchane. Wkrótce znaleźli się na lądzie, a z morza resztkami sił wydobyli figurkę Tej, której zawdzięczali życie. Statuetkę Wybawicielki ustawili na pamiątkę ocalenia, w pobliżu wiejskiej studzienki. Tam ją zobaczyła promieniującą, miejscowa ludność Swarzewa. Tyle głosi legenda.

   Figurkę najpierw umieszczono na Helu, bo w Swarzewie nie było jeszcze kościoła. Tam znajdowała się do czasu Reformacji. Parafia helska w 1525 roku przeszła w ręce luterańskie, a kult maryjny ustał. Legenda głosi, że Cudowna Figura wrzucona do morza przez innowierców, popłynęła na powrót do Swarzewa. Zadomowiła się w ówczesnym drewnianym kościółku (na zdjęciu piętnastowieczna pieta). Od tego czasu nie opuszczała już nigdy na dłużej Swarzewa. Tylko w chwilach zagrożeń wynoszono ją z kościoła i chowano. Dwukrotnie podczas wojen szwedzkich - 1626 i 1657 roku chroniono ją, zakopując w ziemi. Podobnie postąpiono w latach II wojny światowej, zakopując figurkę na terenie gospodarstwa Leona Torlińskiego we Władysławowie.

   Cudowna późnogotycka figura Matki Boskiej Swarzewskiej wykonana z lipowego drewna przez nieznanego mistrza, ma 52 cm wysokości i 20 cm szerokości. Łącznie z promienistą aureolą mierzy 85 cm. Matka Boża trzyma Dzieciątko na lewym ręku, obejmując dłonią stópkę Pana Jezusa. W prawej ręce ma berło dodane w czasie koronacji. Dzieciątko Jezus prawą rączką w geście błogosławieństwa wskazuje na swoją Matkę; w lewej trzyma symboliczną kulę ziemską. Na skroniach Dzieciątka i Madonny osadzono złote korony. Figurka należy do typu tzw "Pięknych Madonn"