Dominikus Böhm – architekt sacrum

Dominikus Böhm – architekt sacrum

Urodził się 23 października 1880 roku w Jettingen nad rzeką Mindel. Był najmłodszym z sześciorga dzieci Aloisa Böhma – budowniczego, burmistrza Jettingen. Po ukończeniu w 1901 roku szkoły budownictwa w Augsburgu, zaczął studia w Wyższej Szkole Technicznej w Stuttgarcie pod kierunkiem Theodora Fischersa i pięć lat później rozpoczął praktykę zawodową. Na ten okres przypadają jego pierwsze kontakty z wybitnymi architektami niemieckimi Paulem Bonatzem czy Wilhelmem Kreisem. W 1906 roku rozpoczął pracę w Szkole Budownictwa w Bingen nad Renem. Został zauważony przez Hugo Eberhardsa na wystawie sztuki w Darmstadt w 1908 roku. Za jego sprawą przenosi się tego samego roku do Bau- und Kunstgewerbschule w Offenbach. Tam włącza się w kręgi ruchu „Sturm und Drang”.

Kulminacja działalności projektowej Böhma przypada na fazę dojrzałą – przełom lat dwudziestych i trzydziestych, kiedy jego osiągnięcia w architekturze sakralnej zmieniały oblicze tej dziedziny sztuki na terenie Niemiec. W jego dorobku znalazło się mnóstwo budowli świeckich; budynków mieszkaniowych, obiektów szkolnych, domów studenckich, zakładów opieki i szpitali, budynków administracyjnych a nawet fabryk. Komponował, projektował witraże. Ostatnie lata życia to pasmo nagród i wyróżnień. W 1950 roku, z okazji siedemdziesiątych urodzin, Dominikus Böhm został odznaczony Wielkim Krzyżem Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, a cztery lata później otrzymał Wielką Nagrodę Północnej Westfalii. Został też mianowany honorowym członkiem Akademii Sztuki w Stuttgarcie. W 1953 roku papież Pius X uhonorował artystę tytułem Rycerza Orderu św. Sylwestra. Dominikus Böhm zmarł 6 sierpnia 1955 roku w Kolonii-Marienburgu, Jest jednym z najbardziej uznanych na terenie Niemiec architektów.

W 1926 roku Dominikus Böhm został kierownikiem oddziału sztuki chrześcijańskiej Werkschulle w Kolonii. W tym okresie rozpoczął się najciekawszy etap działalności architektonicznej Böhma. Na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych Böhm wykształcił bardzo charakterystyczny, rozpoznawalny styl swoich budowli.

W 1927 roku rozpoczął prace nad projektami dla Zabrza. W tym samym czasie powstały projekty kościoła Chrystusa Króla w Gliwicach i rozbudowy sanktuarium Góra św. Anny, z których zrealizowano jednakże tylko Dom Pielgrzyma na Górze św. Anny. W wyniku dojścia do władzy faszystów Böhm razem z grupą artystów został zwolniony z pracy (1934) i na dłuższy czas wyjechał do rodzinnej Szwabii, do Jettingen. Nadal jednak prowadził aktywną działalność projektową, a tuż przed wybuchem wojny zbudował nowy dom dla siebie i rodziny. Powrócił do pracy w Kölnische Werkschulle roku 1947, skąd ze względu na sędziwy wiek odszedł na krótko przed śmiercią, w 1953 roku. Wraz z zakończeniem II wojny światowej, Böhm rozpoczął prace przy odbudowie zniszczonych podczas bombardowań kościołów oraz budową nowych, utrzymanych w często w stylistyce dojrzałego modernizmu. W tym okresie świątynie posiadają znacznie bardziej zróżnicowaną stylistycznie formę i często cechuje je silne doświetlenie wnętrz, różne od nasyconych mistycyzmem światła wnętrz przedwojennych. Eklektycznie łączy motywy stosowane w starszych realizacjach. Fazę tą cechuje duża różnorodność, wyrażająca się przywoływaniem motywów dotychczas stosowanych w twórczości, a także elementów nowoczesnej architektury, na co wpływ miała szczególnie współpraca z synem Gottfriedem, późniejszym laureatem jednego z największych wyróżnień jakie może otrzymać architekt – nagrody Pritzkera.

His early designs had references to historical styles, but from the 1920s, although his plans remained conventional, his work contained first Expressionist elements and then abstract Gothic (as in the Freilingsdorf Parish Church, near Cologne (1926–1927)). Perhaps one of his best buildings is the Church of St Johann, Neu-Ulm (1921–1927), with its banded façade of brick and stone, and squat centrepiece pierced by three pointed arches. He experimented with centralized planning in order to bring the congregation nearer the altar, using an elliptical or circular plan, thus anticipating liturgical changes made in RC worship by the Second Vatican Council (1962–1965). Among his other buildings St Engelbert, Köln-Riehl (1930–1933), and St Maria-Königin, Köln-Marienburg (1951–1954), may be cited. From 1928 his buildings became more Modernist in character,

Jettingen-Scheppach Leichenhalle	1902	Offenbach am Main Notkirche St Joseph	1914–1920

	Elke Wetzig (elya) www.de.wikipedia.org		Hugo Schmölz
Heisterbacherrot Umgestaltung der katholischen Kapelle	1920	Jettingen-Scheppach Feldkapelle beim Krankenhaus	1920


Neu-Ulm Umbau der Pfarrkirche St. Johann Baptist	1921–1927

		ML Preiss www.monumente-online.de
Lemiers bei Vaals (Holandia) Benediktinerabtei St. Benedikt	1921–1923 + Martin Weber	Großwallstadt Pfarrkirche	1922–1923 + Martin Weber

	Hugo Schmölz
Offenbach am Main Umbau und Erweiterung der Kirche St. Paul	1922–1923 + Martin Weber	Karlstein am Main-Dettingen Pfarrkirche St. Peter und Paul	1922–1923 + Martin Weber

	Elke Wetzig (elya) www.de.wikipedia.org		Tilman AB www.de.wikipedia.org
Karlstein am Main-Großwelzheim Erweiterung der Kirche St. Bonifatius	1925–1927 + Martin Weber	Lindlar-Frielingsdorf Dorfkirche St. Apollinaris	1926–1928

	Tilman AB www.de.wikipedia.org		Willy Horsch www.de.wikipedia.org
Bischofsheim (Mainspitze) Pfarrkirche Christkönig	1926	Lindlar Krankenhauskapelle des Herz-Jesu-Krankenhauses	1927–1929

	Elke Wetzig (elya) www.de.wikipedia.org		Hugo Schmölz
Zabrze Kościół i klasztor kamilianów	od 1927


Leverkusen-Küppersteg Christus-König-Kirche	1927–1928 wieżę dobudował w 1956 roku syn Gottfried

	Hugo Schmölz
Erftstadt-Liblar Beichtkapelle zu Kirche St. Alban	1927–1930	Jettingen-Scheppach- -Freihalden Umbau der Pfarrkirche St. Mariä Verkündigung	1927–1929

	Willy Horsch www.de.wikipedia.org		Hugo Schmölz
Köln Kath. Abteilung auf der Pressa	1928	Köln-Hohenlind Krankenhaus-Kirche St. Elisabeth	1928–1932

	Hugo Schmölz		Elke Wetzig (elya) www.de.wikipedia.org
Mönchengladbach Asthmakrankenhaus, Kloster und Kirche St. Kamillus	1928–1931

	Hugo Schmölz
Hagen-Höing Franziskanerkirche St. Elisabeth	1929–1930	Birken-Honigsessen Erweiterung der Dorfkirche	1929–1930

	Hugo Schmölz		Hugo Schmölz
Gliwice Kościół Chrystusa Króla	1929

	zrealizowano inny projekt
Limburg an der Lahn Priesterseminar	1929–1931	Mönchengladbach-Rheydt- -Geneicken Pfarrkirche St. Franziskus	1929–1933

	Hugo Schmölz		Hugo Schmölz
Zabrze Kościół p.w. św. Józefa	1930–1931


Köln-Riehl Pfarrkirche St. Engelbert	1930–1932

	Roland Rossner www.monumente-online.de	www.demetz-wille.com
Regensburg-Kupfermühl Stadtpfarrkirche St. Wolfgang	1930–1940	Norderney Kirche Stella Maris	1930–1931

	Hugo Schmölz		Elvaube/Rabanus Flavus www.de.wikipedia.org
Bad Marienberg (Westerwald) Diaspora-Kirche	1931–1932	Osnabrück-Schinkel Pfarrkirche Heilig-Kreuz	1931–1933

	Hugo Schmölz		Hugo Schmölz
Lingen-Laxten Pfarrkirche St. Josef	1932–1937	Essen Pfarrkirche St. Engelbert	1933–1936, 1953–1955

	Michael B. BeVor www.de.wikipedia.org		TiefesZ www.de.wikipedia.org
Baelen bei Eupen Kloster Garnstock und Franziskanerkirche	1934	Nordhorn-Frenswegen Kirche St. Marien	1934–1935

	Frinck51 www.de.wikipedia.org
Hamminkeln-Ringenberg Christ-König-Kirche	1934–1945	Bremen-Neustadt Pfarrkirche Herz Jesu	1935–1936








c.d.n.

Köln-Ehrenfeld Wiederaufbau der Pfarrkirche St. Anna	1954–1956 + Gottfried Böhm

	Roland Rossner www.monumente-online.de