Zabrzańska „Dorota

 

 

 

 

Historia

Muzeum

Górnictwa Węglowego

 

 

Szpital

 

Kościół

p.w. św. Anny

 

 

Sąd Rejonowy

Kościół ewangelicki

Szkoła nr 36

Liceum

Synagoga

 

 

   Powstanie „Doroty” wiąże się z rozwojem akcji kolonizacyjnej po przyłączeniu większości Śląska do Prus w 1742 roku. W latach 1769–1790 właścicielem dóbr zabrzańskich był Mathias von Wilczek, który na swoich gruntach założył sześć nowych wsi: w roku 1774  Paulsdorf (Pawłów Dolny) – od imienia syna Pawła, 1776 – Ober Paulsdorf (Pawłów Górny), również w 1774 rozpoczęto zakładanie kolonii w południowej części majątku nazwanej na cześć żony właściciela „Dorotheenkolonie bei Zabrze”, oficjalna nazwa od 1781 roku – Dorotheendorf. Kolejne kolonie to: 1775 – Sand Kolonie (Kolonia Piaskowa – Zandka), później urzędowo nazwana Małe Zabrze, 1776 – Mathiasdorf (Maciejów) od imienia założyciela i Kunzendorf (Kończyce). W 1826 roku całą posiadłość nabył hrabia Karol Lazar Henckel von Donnersmarck.  

   7 marca 1873 roku król Prus Wilhelm podjął decyzję o podziale dotychczasowego powiatu bytomskiego na cztery mniejsze powiaty: bytomski, katowicki, tarnogórski i zabrski. Jako siedzibę ostatniego z nich wyznaczono wieś, co było bardzo rzadkim przypadkiem. Nowo powstały powiat zabrski liczył 38.981 mieszkańców. Znalazło się w nim 16 gmin: Bielszowice, Biskupice, Bujaków, Chudów, Dorota, Kończyce, Maciejów, Makoszowy, Małe Zabrze, Paniowy, Paniówki, Pawłów, Ruda, Sośnica, Stare Zabrze i Zaborze.

   Z tą chwilą małe wioski zaczęły przeobrażać się w coraz większe centrum administracyjne. Zaczęły powstawać różnego typu instytucje powiatowe: sejmik powiatowy, urząd katastralny, lekarz powiatowy i chirurg powiatowy (od października 1873). W październiku 1875 roku oddano do użytku siedzibę starostwa powiatowego. 

1 października 1879 roku otworzono Sąd Rejonowy w Zabrzu, a 2 kwietnia 1884 roku rozpoczęła działalność Powiatowa Kasa Oszczędności.

   Rozwój przemysłu, przede wszystkim ciężkiego, powodował napływ dużej liczby ludności. Biorąc to pod uwagę, zabrski sejmik powiatowy na posiedzeniu w dniu 24 listopada 1875 roku powziął decyzję o utworzeniu gminy miejskiej poprzez połączenie gmin Małe Zabrze, Doroty z kopalnia „Guido”, części Starego Zabrza z hutą „Donnersmarck”, kolonii skarbowych Zaborze A, B, C oraz drobnych części okręgów dworskich Zabrze i Zaborze.

    1 kwietnia 1905 roku dekretem króla Wilhelma II położone w powiecie zabrskim gminy wiejskie Stare Zabrze i Dorota, a także obszar dworski Zabrze przyłączone zostały do gminy wiejskiej Małe Zabrze, która w przyszłości nosić miała nazwę Zabrze. Dodatkowo do nowo powstałej gminy włączono kolonię C należącą do Zaborza i fragmenty obszaru dworskiego Zaborze graniczące z kolonią C.

 

 

 

Materiały źródłowe:

Dariusz Walerjański, Z dziejów "Pałacu pod orłem", [w:] Nasze Zabrze Samorządowe nr 05/2005

Dariusz Walerjański, Zabrzańskie wieże ciśnień, [w:] Nasze Zabrze Samorządowe nr 01/2004

Dariusz Walerjański, Wycieczka po mieście, [w:] Nasze Zabrze Samorządowe nr 04/2004 i nr 05/2004

www.zabrze.aplus.pl

www.kuria.gliwice.pl

www.um.zabrze.pl

 

Zdjęcia z wieży szpitalnej: Marek Kołodziej

 

kwiecień 2009

www.malanowicz.eu

Moje pasje