Obiekty kultu św. Jana Nepomucena w powiecie gliwickim

 

Historia życia i geneza kultu św. Jana Nepomucena

 

Atrybuty

Chronostychy

Klasyfikacja

Mapa rozmieszczenia obiektów kultu w powiecie gliwickim

Kolekcja w Muzeum w Gliwicach

Galeria

 

 

   Johannes olim Welflini de Pomuk urodził się w miejscowości Pomuk koło Pilzna między 1340 a 1350 rokiem, jako syn sędziego pochodzenia niemieckiego. W 1370 roku, po kilku latach nauki  w szkole klasztornej złożył śluby zakonne u augustianów. Około 1380 roku przyjął święcenia kapłańskie i został kanonikiem przy katedrze św. Wita. Studiował prawo kanoniczne w Pradze i Padwie. Otrzymał tytuł doktora prawa kościelnego. Następnie piastował godność kanonika kolegiaty praskiej św. Idziego, a w 1389 roku mianowany został wikariuszem generalnym arcybiskupa praskiego Jana z Jenštein. Był też osobistym spowiednikiem królowej Zofii. Szeroko rozchodziła się jego sława jako kaznodziei.

   W związku z zatargiem między królem Czech Wacławem IV a arcybiskupem, Jan Nepomucen popadł w niełaskę władcy i w 1393 roku został uwięziony. Poddany został torturom, a następnie zrzucono go z mostu Karola do rzeki Wełtawy. Wbrew legendzie Nepomucena nie utopiono, gdyż ciało zrzucone do rzeki było już martwe. Jego zwłoki złożono w katedrze na Hradczanach. Beatyfikacja Jana Nepomucena odbyła się w 1721 roku, a kanonizowany został w roku 1729. Już wcześniej uchodził za nieformalnego patrona Czech, a jego kult silnie promieniował na sąsiednie ziemie, zwłaszcza Śląsk. Według rozpowszechnionej legendy, Jan Nepomucen stracił życie  w wyniku odmowy ujawnienia tajemnicy spowiedzi królowej Zofii królowi czeskiemu Wacławowi (król podejrzewał żonę o niewierność).

   Był patronem mostów, przepraw, opiekunem życia rodzinnego, orędownikiem dobrej spowiedzi, sławy i honoru. Obecnie uznawany za patrona ratowników. Proszono go również o obronę przed obmową, zniesławieniem i pomówieniem. Według tradycji ludowej był świętym, który chronił pola i zasiewy przed powodzią, ale również i suszą. Dlatego figury Jana Nepomucena (nepomuki) można spotkać jeszcze dzisiaj przy drogach w sąsiedztwie mostów, rzek, ale również na placach publicznych i kościelnych oraz na skrzyżowaniach dróg. 

 

Opracowanie: Małgorzata Malanowicz

 

Materiały źródłowe :

 

www.nepomuki.pl

Andrzej Babuchowski, Jan Nepomucen, 2007

www.malanowicz.eu Moje pasje

Silesiana

Nepomuki